Farklı vücut gelişimi
SGA fetuslar, 'gebelik haftasına göre uygun' fetuslara oranla farklı vücut gelişmine sahiptirler. Toplam vücut yağları, proteinleri ve şeker depoları azdır. Organlar arasında kilo dağılımı farklıdır. SGA bebeklerin %20'si 'simetrik'tir: organ ağırlıklarındaki azalma orantılıdır. %80'i ise 'asimetrik'tir, yani özellikle beyin ağırlığı normal iken karaciğer gibi diğer organ ağırlıkları azalmıştır.
SGA gebeliklerde en sık neden plasentanın fonksiyonlarında azalmadır. Bu bazen anormal plasenta yapısından kaynaklanırken daha sıklıkla normal yapıda bir plasentanın anormal fonksiyonuna bağlıdır: sigara kullanımı, azalmış kanlanma, infeksiyon, plaentanın yaşlanması gibi.
Asimetrik SGA fetuslarda beyin ağırlığı ancak çok az oranda azalmıştır. Bu azalma hücre sayısında değil, hücre içeriğindeki azalmaya bağlıdır. Simetrik SGA fetuslarda ise beyin diğer organlara orantılı olarak küçük kalmıştır. Buna neden beyin hücre sayısının azlığıdır. Genel olarak, akciğerlere olan kan akımı da azaldığından akciğerlerin, bebeğin içinde bulunduğu sıvı ortama (amniyos mayi) olan katkısı azalarak 'oligohidroamniyos' dediğimiz 'bebeğin suyunun azalması' durumu ortaya çıkar. Asimetrik SGA fetuslarda böbreklere olan kan akımı daha belirgin azaldığından aynı tablo daha şiddetli olarak karşımıza çıkar.
SGA gebeliklerin nedenleri genel olarak değerlendirildiğinde, simetrik SGA'larda bebekten kaynaklanan, normal gelişime engel olan nedenler ön planda iken asimetriklerde fetusun kanlanmasında azalmaya bağlı rahim içi bir beslenme azlığı söz konusudur.
Faktörler
Simetrik SGA fetuslarda temelde gelişme potansiyelinde azalmaya neden olan faktörler gözümüze çarpar:
1. Genetik bozukluklar: %10-15 oranda sebeptir. Birinci sırayı 'Mongol' bebekler alır. Miyadında normalden 350 gr. daha az ağırlıktadırlar. Bu azalma gebeliğin son 6 haftasında gelişir.
2. Doğumsal infeksiyonlar: SGA fetuslardan %5-10 oranında sorumludur. İnfeksiyonun geçirildiği gebelik haftasına göre çok çeşitli sistemler farklı şekilde etkilenir.
3. İlaçlar: Alkolün fetus üzerindeki olumsuz etkileri çok eski zamanlardan beri bilinmektedir. 'Fetal alkol sendromu' olarak adlandırılan tabloda düşük doğum ağırlığının yanı sıra kol ve bacaklar, beyin ve yüz, kalp ve damar sisteminde bozukluklar söz konusudur. Bu tablonun görülme sıklığı tam bilinmemektedir ancak doza bağlı etki şiddetinin değiştiği bir gerçektir. Ancak alkol kullanımı gebelik süresince kesinlikle önerilmemektedir. Sigara, alkolden daha sık kullanılan bir maddedir. Sigara içen annelerin bebekleri normalden yaklaşık 200 gr. daha az tartı ile doğar. Doğum tartısındaki azalma günde tüketilen sigara miktarı ile doğru orantılıdır. Diğer suçlu maddeler arasında eroin de yer almaktadır. Ayrıca tedavi amacıyla kullanılan ilaçlar arasında da SGA feusa neden olanlar vardır.
4. Radyasyon: Radyasyonun etki şiddeti maruz kalınan şiddete ve gebelik haftasına göre değişmektedir. En duyarlı olunan dönem ilk 3 aydır. Yine de radyasyona maruziyet gebelik boyunca en aza indirgenmelidir. En sık etkilenilen sistem sinir sistemidir.
5. Anne yapısının minyon olması: Burada etken azalmış rahim büyüme kapasitesidir. Normal genetik bir olaydır. Annenin doğum sayısının bebeğin kilosuna etkisi de az da olsa söz konusudur. İlk bebekler daha sıklıkla ufak olurlar. Bu etki 3.doğumdan sonra azalır.
Fetus dışındaki faktörler
Asimetrik SGA bebekler için büyüme potansiyelinde kısıtlanma söz konusudur. Buradaki faktörler fetus dışındaki faktörlerdir:
1. Plasental faktörler: Normal fetus gelişiminde plasentanın rolü çok önemlidir. Plasentanın önde gelmesi, erken ayrılması, yapısal bozuklukları, şekil anomalileri gibi nedenler anneden bebeğe geçen kan miktarının azalmasına, dolayısı ile besin eksikliğine neden olarak SGA fetus oluşumuna neden olur.
2. Annede varolan sağlık sorunu: En belli başlı sağlık sorunları kansızlık, tansiyon yüksekliği, böbrek bozuklukları ve emilim kusurlarıdır. Bunların dışında şeker hastalığı ve bazı bağ doku hastalıkları da dolaşımı olumsuz etkileyerek beslenmenin azalmasına neden olurlar.
3. Çoğul gebelik: Plaenta yetersizliği, ikizler arası kan alış-verişi, ikizlerde daha sık olan kalıtımsal hastalıklara bağlı olarak SGA sıklığı artmıştır.
